MOTIF SAJRONE CERKAK KADURJANAN LAN WIT PELEM

 MOTIF SAJRONE CERKAK KADURJANAN LAN WIT PELEM

a.   Wicaksana

               Wicaksana yaiku sipate manungsa sing nalika numindakake samubarang tansah nggunakake akal budine. Manungsa minangka makhluk ciptaane Gusti Alloh duweni akal sing bisa kanggo mikir .Mula Sadurunge numindakake apa wae manungsa iku kudu tansah nimbang becik alane saka tumindak sing arep dilakoni. Saengga tumindak ora ngrusa-ngrusu lan dipikir kanthi ati lan pikiran sing wening. Supaya sing ditumindake iku ora nglarani liyan lan ora nerak norma-norma ing bebrayan. Wong sing nglakoni tumindak kanthi ati lan pikiran wening ora gampang kena umbyuke liyan kaya pethikan iki;“Kersane Bulik. Pelem kemawon lho, mbokbilih pas pengin ngrujak,” (JB:31:28). "Ora apa-apa, Dhe. Wong pelem wae. Ya mung sayange kok ora ngengeh sak djompol wae...” (JB:31:29)
          Pethikan ing ndhuwur nduduhake yen wong sing duweni pemikiran lan ati sing wening bisa nyikapi perkara kanthi diwasa. Ora mung nggunakake okol ning uga akale. Tumindak ing ndhwur nduduhake yen paraga kasebut kalebu wong sing wicaksana. Amarga sajrone nglakoni tumindak, dheweke tansah nggunakake akal budine ora kesusu menehi prasangka sing ala, saengga apa wae sing dilakoni ora nuwuhake perkara anyar lan bisa ngudari perkara kanthi sareh lan kekeluargaan.

Sipat wicaksana bisa tuwuh amarga tegangan-tegangan sing ana ing prangrasa oleh tetimbangan saka akal sing berbudi luhur. Saengga tegangan-tegangan sing wayahe nduweni perbawa sing negatif kang bisa nuwuhake rasa mangkel bisa owah dadi tegangan sing perbawane positif. Si paraga aku ing cerkak Wit Pelem bisa nrima lan mangerteni tumindake paraga liyan sing murang tata mau.

b.      Agresi

                   Prasangka nesu sing ana sesambungane karo keteganngan lan kegelisahan sing cundhuk menyang tumindak ngrusak lan nyerang. Agresi ana loro yaiku langsung lan pengalihan.   Agresi langsung yaiku agresi sing diwedhar  kanthi langsung menyang sawijine wong sing dadi sumber frustasi. Kanggone wong diwasa agresi iki wujude verbal.  Tuladhane kaya pethikan ing ngisor iki.

“Wit  pelem kuwi kudu ditegor! Plantaranku pecah kabeh semene. Lek awakmu ora gelem negor, witmu pelem daktrasi ben garing mati. Apa perlu dakceluk kancaku petugas pertamanan kutha maneh?”(JB:31:28)

               Agresi kang wujude verbal iki bisa gawe munggah emosine liyan. Seangga bisa nuwuhake nesune liyan lan pungkasane padha padu. Nesu yaiku sipat sing tuwuh amarga kaanan tertamtu sing ora dipengenake dening pawongan utawa individu. Nesu minangka sipat ala sing bisa nuwuhake tumindak ala, kyata rajapati, kadurjanan, lan tumindak liyane. Tumindak mau sing bisa gawe culikane awake dhewe lan wong liya. Akibat sing tuwuh saka sipat nesu bisa kalebu tumindak kriminal lan bisa dikunjara lan oleh denda. Wong sing urip bebrayan kudu bisa ngendalekaki emosine. Supaya ora gampang congkrah lan padu karo tangga. Ora kaya pethikan ing ngisor iki:

...sikape Tarji lan kulawargane omah marang aku sak kulawarga kaya mungsuh sikape. Jalaran dheweke nate nembung marang aku arep nempil omahku sing ben omahe dadi amba gek aku ora oleh. (JB:31:28)

Pethikan ing nduwur nduduhake yen ana tegangan kang tuwuh saka konsentrasi dhuwur sajrone dhirine paraga Tarji ing cerkak Wit Pelem. Tegangan mau diarani motif. Saka pethikan ing ndhuwur bisa diweruhi yen ana rasa kuciwa. Rasa mau tuwuh saka panampike paraga liya nalika paraga Tarji pengin nuku omahe si paraga aku. Rasa kuciwa kasebut bisa terpuaskan yen konsentrasi energi kuciwa mau mundhun saengga merbawani taraf tegangan  sing pungkasane gawe atine si paraga Tarji seneng ora kuciwa maneh.

c.       Kuwatir

Rasa kuwatir tuwuh saka sipat sing gampang meri barang liyan. Wong sing gampang meri ing uripi mesthi ditutake rasa kuwatir. Kuwatir yen kesaingan karo wong liya utawa ora bisa nyaingi wong liya. Supaya ora kesaingan lan bisa ngaingi wong liya tumindak apa wae bakal dilakoni. Ora nimbang becik alane kanggo awake dhewe lan kanggo wong liya. Tuladhane kaya pethikan ing ngisor iki;

“ Mesthi melik bengkok kidul ndesa kae, Lik”. (JB:31:29)

“Menika wau, Pak Carik ngutus kula supados ngakeni menawi kula ngandhut wijine. Pak Lurah. Kula nggih mboten purun...(JB:32:29)

Pethikan ing ndhuwur nduduhake yen tumindak apa wae bakal dilakoni supaya bisa ngeser lan nyaingi wong liya. Kamangka tumindake kasebut bisa ngrugekake malah bisa nyilakani liyan. Rasa kuwatir sing diduweni paraga Carik Mardi ing cerkak Kadurjanan kasebut tuwuh saka konsentrasi energi negatif sing ana sajrone dhirine lagi dhuwur saengga taraf tegangane uga dhuwur. Perkara iki merbawani rasa ora puase. Akibate dheweke nglakoni tumindak sing ala kayata pitenah, nyebarake warta sing ora bener, dadi dalang ontran-ontran, lan ngapusi utawa ngakali pak camat.Tumindak-tumindak iki dilakoni dening paraga Tarji awit dheweke nduweni anggepan kanthi nglakoni tumindak sing kaya mangkono nalika dheweke macung lurah ora bakal disaingi dening pak lurah lawas. Saengga rasa kuwatire mudhun lan tuwuh rasa puas utawa seneng.

d.      Wedi

Rasa wedi tuwuh amarga si pawongan rumangsa ora aman, kaya-kaya ana anceman saka jaban dhirine. Rasa wedi uga ana sing tuwuh saka sajrone dhirine dhewe. Wong sing duwe akeh dosa utawa salah cenderung nduweni rasa wedi sing banget. Ora ana apa-apa nanging rumangsane ana sing ngancam kaslametane dheweke.  Rasa wedi iki nuwuhake konsentrasi energi sing dhuwur ing sajrone dhirine paraga Carik Mardi ing Cerkak Kadurjanan. Saengga kacipta tegangan sing dhuwur uga pungkasane tuwuh rasa sing ora jenak, kepengin mlayu amarga diuber rasa bersalahe dhewe. Kaya kapethik ing ngisor iki;

Carik jumangkah mlebu ana kantor. (JB:32:29)

“Pak Kapolsek sumangga dipuntlisik kabar angin menika.”

Saka mburi  kaca riben, praupen Carik Mardi sansaya katon mbranang... Lan let sedhela dumadhakan banjur ana swara mak gedhebrug, kaya ana kang ambruk,..(JB:32:29)

Saka pethikan ing ndhuwur bisa didelok yen katon banget rasa wedine Carik Mardi. Saka rasa wedine mau banjur tuwuh pepenginan mlayu supaya ora dicekel pulisi. Rasa wedine Carik Mardi bisa tuwuh amarga konsentrasi energi negatif ing awake tagi dhuwur lan nyebabake taraf tegangane uga dhuwur sing nuwuhake rasa kepengin mlayu lan pungkasane dheweke malah semaput. 

GALAU GARA-GARA TA

GALAU GARA-GARA TA

Yen November sasi ceria.

nanging yen Desember sasi kelabu.

sesasi pull ngumbul tugas-tugas...,

ayo Cah, dingenjot maneh semangate

ja kesusu nesu

ja kesusu mbecucu

kanca-kanca

kita cancut taliwanda

dak anti ing tengah ratri iki

padha kumpul

nuli tumandang ngayahi pakaryan

nabuh bonang

ya babok ya penerus

nuthuk demung, saron, peking, ya slentem

aja lali dikempuli

age dikendangi

lho kenonge keri

age mapan sing gerong

ndang munggah sing nyanyi.

lha kae arep dikendangi...

Surabaya, 31 Desember 2013

TRESNA WARANGGANA

TRESNA WARANGGANA

Udan sore iki ngesokake sakehe banyu langit kaya ora ana oncate. Tetes baka tetes nelesi panduluku. Mata sansaya brabak. Ora bisa dakempet rasa lara atiku. Dakempet-empet nyatane ora mampet sansaya dleweran. Tumetese iluhku merga sliramu. Sliramu sing daktresnani tibane saiki dadi duweke dheweke. Dheweke sing ujuk-ujuk ana ing antarane aku lan sliramu. Iki pancen dudu salahmu apamaneh salahe dheweke. Nyata-nyata iki salahku. Aku salah, aku salah wis tresna marang sliramu. Yen ta iki takdir saka Gustiku gelem ora gelem kudu daklakoni.

“An… Ayo sholat maghrib jamaah.” Swarane Nur ngagetne lamunanku.

“iya Nur.” Banjur aku semaur karo mlaku menyang kamar njupuk rukuh.

 Kosanku ora adoh saka Masjid Al Kubro, dadi aku lan Nur asring sholat jamaah bareng. Nanging lek pas eling. Hehehe…. .Yen lagi kakehan pikiran senenganku ngadheg ing balkon Masjid, untung masjide tingkat loro. Kaya sore iki. Sabubare sholat Maghrib aku nyawang-nyawang suwasanane masjid Al Kubro sakiwatengene. Mata nyawang mrana-mrene ning ati lan pikiranku ngrembayung menyang pawongan sing tas-tas iki gawe galaune atiku.

“Jan-jane ki awakmu kuwi mikir apa ta An?” ujuk-ujuk Nur ana sisihku.

“ora mikir apa-apa kok Nur.”

“halah aja ngapusi, aku iki kancaku kawit SMP dadi ngerti padatanmu. La wong nyekukruk kaya ngene kok jare ora ana apa-apa. Hayo blakaa wae ana apa ta jane?”. Nur sajak ngrasa ana bab kang disinggitake.

“nyekukruk, pitik ye masa mu.” Karo mesem menyang kanca raketku siji iki.

“mbok ya ngono mesem ja mrengut wae.”

“halah apa ta we ki, ayo mudhun. Daktraktir baksone Cak Gun”

“lah padine nylimur ta, ngerti aku.”

“wis ta ayo.”

Wengi iki rasane dawa banget. Kaya-kaya pengen ndang isuk. Gek kuliyah, pethuk sliramu maneh. Pancen nelangsa yen ngesir bocah tungal kelas kuwi. Nanging penake kena gawe kanca jor-joran. Mulai semester loro kapungkur aku lan slirane jor-joran ing babagan pelajaran. Masiya nganti semester telu iki aku sing kalah ning rasane seje yen ana kancane jor-joran.

cd

Isih eling, jaman maba dhisik. Sliramu tansah ngengeti aku saka kadohan. Ana wae sing kok gatekake. Emboh caraku lungguh, caraku maem, caraku turu yen ing kelas. Wis ana-ana wae sing kok clatu. Aku ora ana pikiran apa-apa. Merga jaman semana sliramu ngesir kanca raketku (nalika jaman semana, saiki wis ora). Nanging merga isih maba dadi during padha wani ngomong, kamongka sakloron padha demen. nanging durung wayahe palinga. Semester loro nalika UP, sliramu dadi pangarsa panitiya lan aku dadi panitiya konsumsi. Meh rong sasi latihan bengi ing kampus. Nalika ana salah sawijine bengi aku krasa ana rasa kang ujuk-ujuk cumondhok ing atiku. Ana rasa kang ujuk-ujuk njerit saka poncotaning ati.

“Aku sayang Sliramu.”

cd

Rasa iki, rasa sing tekane ora isa dakundang. Rasa kang ana sakarepe dhewe. Wiwit wektu iku aku ngupadaya amprih rasa iki dakgawe dhewe. Ora dakwenehne sliramu. Aku ngapusi awakku dhewe. Merga nalika ngilo ana swara lirih kang alok. “Apa kowe pantes sesandhingan karo jaka kae? Apa sing bisa kok unggul-unggulne? Apa kowe wis lali sapa sira sapa dheweke?”  Tuwuh rasa ciut ing ati iki. Ora ana daya maneh kanggo mangsuli pitakon-pitakon iku mau. Mung eluh kang tumetesan dleweran ing pipi kang semaur. Sajak ora trima marang kahanan, ning arep ngapa yen iki pancen wis ginarise Gusti.

Arepa ngoyak kanthi kaya ngapa bae, yen tresna pancen wis dipengggak dening  takdhir ora bakal bisa kacandhak. Nanging yen ora kecandhak ora ateges wis ora ana tresna. Nanging panggah ana tresna kanggo dheweke. Dheweke kang dadi pepujaning atiku. Masiya tresna iki tresna waranggana kaya tembange campursari iki.

TRESNA WARANGGANA

Nelangsa rasa rasane

Tanggis njroning atiku

yen kelingan esem gemuyungmu

laras swara gendhing tresna gawe kangen ing atiku

tansah eling aku ro sliramu

Dhuh kangmas satenan aku ngerti atimu

Ning wis pastine aku dudu jodhomu

Pancen rasa kari rasa

kudu lila nggon mu nrima

lilakna aku nyandhing wadon liya

Ra krasa wis sewindu nggon ku ora ketemu

Deg-degan ati krungu swaramu

Aku mung bisa dedonga

Waranggana sing tresna muga bisa urip nandhang mulya

Dak tulis lakon tresnamu ing gendhing katresnanku

Tak tembangne saben kangen sliramu

 Satenane aku nangis 

Nanging tresna wis ginatis

Tak lakoni kanthi ehlas ati

Wuyungku ngelayung ngembara ing awang-awang

Tanpa bisa nyanding aku mung bisa nyawang

Tumetes eluh ku mblebes mili ana pipi

Apa tresna iki pancen ra kudu nduweni

Wis lilakna aku cah ayu

Wis cukup lalekna

Lelakon tresna iki bakal dadi crita

tresna waranggana

Satemene  aku ora bisa sapleng lila yen dheweke nyandhing kenya liya. Ora arang ana rasa cemburu yen weruh slirane karo kenya liya. Nanging aku sadar, sapa aku iki?. Aku mung kanca sakelasmu, menawa malah musuhmu sing paling kok pegeli. Teka seprana-seprene aku mung bisa ngempet rasa iki, nganti sesek rasane dhadhaku.

Apameneh aku ngerti yen saiki sliramu ngesir lan wis PDKT karo maba 2013. Rasane sansaya ajur mumur atiku. Nanging aku bali takon marang atiku dhewe. Sapa aku iki?. Sabubare dakpikir-pikir. Sliramu iki mung cobane lakuku ngolek nglemu. Ancasku kuliyah ing Surabaya iki mung saderma luru ngelmu, sukur-sukur bisa gawa bali rong trek ngelmu. Kanggo kalawargaku sing ngenteni baliku.

Tresna kang saiki ana ya tak lakoni kanthi satuhu. Panggah tresna sanajan ora antuk palilahmu. Sanajan ora antuk walesanmu mugia antuk pinwales saka Gusti kang Maha Tresna lan Nresnani sakabehe makhluke. Tak jaga tresnaku kaya jarene Rindi Antika ‘nirwana’ ing tembang campursari ‘Kediri-Singapore’ iki.

Aku tresna neng sliramu  Ibarat kopi karo susu

Aku tresna neng sliramu

Tak jaga nganti Loncating nyawaku 

 . . .    . . .      . . . . . .  . . .  

  Surabaya 7 Januari 2014, 11:40 PM

HUJAN

HUJAN

Aku menunggu mu setiap detik dalam sisa nafasku

Aku menyerahkan hidupku untuk menemani perjalananmu

Bersamamu dalam setiap keadaan.

Setiap musim kita lalui berdua.

Mengarungi samudera  dan benua bersama.

Aku menerima kekuranganmu.

Aku berusaha mengerti kelebihanmu.

Berdiri sendiri ku dibawah hujan.

Menunggumu datang.

Hujan . . .

Ya hujan yang menemani kesepianku.

Setiap tetesnya mengingatkanku padamu.

Pada kenangan yang pernah kita ukir berdua.

Bagimu itu tak bermakna tapi bagiku itu berarti.

Meski ku tak pernah bercerita seberapa besar cintaku padamu

Kurasa kau bisa rasa begitu dalam rasaku padamu.

I’m still in here,

Wish you come

And

Take my hand…

9 Agustus 2013, 00.05 Am